Deze website informeert u over verschillende soorten van de wilsverklaring. Naast veel praktische informatie biedt deze site de mogelijkheid om een wilsverklaring op te stellen. Een wilsverklaring is bijvoorbeeld een behandelverbod en euthanasieverklaring.
Een behandelverbod biedt duidelijkheid over medische behandelingen welke u in een bepaalde situatie wel of niet meer wilt ondergaan. Een andere vorm van een wilsverklaring is een euthanasieverklaring. Een behandelverbod is in tegenstelling tot een euthanasieverklaring voor uw arts altijd bindend, ook als u dementerend bent of in coma ligt.
Ouderen hebben vaak geen wilsverklaring opgesteld waarin zij hun wensen ten aanzien van medische behandelingen kenbaar hebben gemaakt. Indien uw gezondheid plotseling verslechtert, kan dit hun partner of familie in een moeilijke situatie brengen.
De gezondheidszorg biedt steeds meer technische mogelijkheden; mensen kunnen tot op hoge leeftijd vaak ingrijpende en belastende behandelingen ondergaan. Zowel artsen, patiënten als hun familieleden worstelen in de praktijk regelmatig met de vraag wat nog allemaal zinvol en/of gewenst is. Veel patiëntenorganisaties en ook de KNMG pleit sinds 2012 om tijdig met de huisarts te overleggen over het levenseinde; in de praktijk wordt dit gesprek echter vaak lange tijd uitgesteld of niet gevoerd. Het ontbreekt patiënten en artsen vaak aan concrete punten, waarover afspraken gemaakt zouden kunnen worden. Als er al een gesprek plaats vindt, worden er vaak met name afspraken over reanimatie en soms over euthanasie gemaakt. In de praktijk kunnen zich echter vele andere situaties voordoen, waarin beslist moet worden of er wel of niet behandeld wordt. De opgestelde verklaringen zijn hierdoor vaak onvoldoende duidelijk en dus niet altijd goed bruikbaar.
De website biedt de mogelijkheid een rechtsgeldige verklaring op te stellen. Bijvoorbeeld een behandelverbod, die duidelijkheid biedt ten aanzien van behandelingen welke u nu of in de toekomst wel of niet meer zou willen ondergaan. Voordat u een dergelijk verklaring opstelt, is het belangrijk u goed te informeren; deze website kan u hierbij ondersteunen. Maar deze website kan het gesprek met uw arts nooit vervangen. Het is dus belangrijk tijdig met uw arts over uw wilsverklaring te spreken. Als u het behandelverbod ondertekent en aan uw arts overhandigt, wordt dit aan uw medische dossier toegevoegd.
Ook kunt u via de website een rechtsgeldige euthanasieverklaring opstellen. Overigens is het hebben van een euthanasieverklaring geen wettelijke eis voor het krijgen van euthanasie. Maar verreweg de meeste artsen zullen deze verklaring wel van u vragen. Een andere misvatting is dat een euthanasieverklaring een bepaalde ‘garantie’ biedt voor euthanasie indien u wilsonbekwaam wordt. Onder de vaak gestelde vragen / FAQ, kunt u een toelichting op deze en een aantal andere misvattingen lezen.
Ouderen vrezen dat zij geen invloed meer hebben op de medische zorg die zij willen krijgen als zij dementerend worden. Soms wordt er dan een euthanasieverklaring opgesteld, in de hoop dat hiermee het ziekteproces niet geheel hoeft te worden ‘doorlopen’. In de praktijk is in geval van een gevorderde dementie een dergelijk verklaring niet geldig. De meeste artsen zullen namelijk geen euthanasie uitvoeren bij een patiënt die hier niet meer zelf om kan verzoeken. Dit is overigens niet alleen het standpunt van de meeste artsen, maar ook van de landelijke artsenorganisatie KNMG.
Ondanks de uitgebreide maatschappelijke discussie die op dit punt al een aantal jaar gevoerd wordt, zie hiervoor bijvoorbeeld de website van “uit vrije wil”, valt niet te verwachten dat de wetgeving en de handelwijze van artsen op dit punt snel verandert. Dit vormt een extra reden voor het opstellen van een behandelverbod. Op grond van de wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) is dat namelijk wel altijd ‘bindend’ voor uw arts. Voor de duidelijkheid wordt opgemerkt dat een behandelverbod geen recht op euthanasie biedt, het geeft u wel maximale zekerheid dat aan uw wensen ten aanzien van toekomstige behandelingen zo goed mogelijk gevolg gegeven wordt. Zie voor een nadere uitleg over de waarde van het behandelverbod ook de uitzending van Omroep Max, Meldpunt van 2 feb 2012 “Schenden van het behandelverbod”
Wilsverklaring
In een wilsverklaring geeft u aan welke behandelingen u in een bepaalde situatie nog wel of juist niet meer wil. Het gaat hier in het algemeen om wensen m.b.t. medische beslissingen, meestal ten aanzien van het levenseinde. Er zijn verschillende soorten wilsverklaringen, bijvoorbeeld:
- een niet- reanimeerverklaring, hierin geeft u aan niet meer te willen worden gereanimeerd of beademd
- een euthanasieverklaring, hierin geeft u aan euthanasie te willen; deze verklaring moet u hoofdzakelijk zien als een hulpmiddel om het gesprek over euthanasie met uw arts te ondersteunen.
- een behandelverbod,hierin beschrijft u welke medische behandelingen u in de toekomst niet meer wenst te ondergaan; deze verklaring moet in principe, ook als u wilsonbekwaam bent, door uw arts worden gevolgd.
- een levenswensverklaring,hierin geeft u juist aan dat u geen behandelingen uitsluit, ook niet als de kwaliteit van leven minder goed is.
behandelverbod
Een behandelverbod biedt duidelijkheid over medische behandelingen welke u wel of niet meer wil ondergaan in een bepaalde situatie. Omdat artsen voor elke behandeling die zij willen uitvoeren op grond van de WGBO toestemming moeten vragen, is een wilsverklaring altijd bindend. Met andere woorden artsen dienen de verklaring te volgen, tenzij zij zeer goede argumenten hebben om deze naast zich neer te leggen. Dit is een belangrijk verschil met een euthanasieverklaring. Deze is in principe niet bindend voor de arts. Omdat een behandelverbod ook geldt wanneer u wilsonbekwaam wordt, moet u goed stil staan bij de inhoud van het behandelverbod. Ook is het goed hierover met uw huisarts en uw naasten van gedachten te wisselen. Tot slot moet u zich er van bewust zijn dat u, indien u wilsonbekwaam wordt, u uw verklaring niet meer kan herroepen
euthanasieverklaring
Hierin geeft u aan euthanasie te willen. Deze verklaring moet u hoofdzakelijk zien als een hulpmiddel om het gesprek over euthanasie met uw arts te ondersteunen.
De verklaring is nooit bindend voor uw arts; uw arts is dus nooit verplicht de verklaring te volgen. Voor een toekomstige wens, zeker ingeval van wilsonbekwaamheid, heeft een euthanasieverklaring een beperkte waarde. Het is een vaak gehoorde misvatting dat een eenmaal opgestelde verklaring garantie biedt voor euthanasie, indien u een gevorderde dementie heeft ontwikkeld.
Extra verwarrend is het hierbij dat de wet toetsing levensbeëindiging in artikel 2.2 aangeeft dat een euthanasieverklaring gevolgd kan worden. Voor een nadere toelichting hierover zie ook de FAQ
Wettelijke eisen euthanasie
De Wet toetsing levensbeëindiging (Wtl) omschrijft de zorgvuldigheidseisen waaraan een euthanasieverzoek moet voldoen. Deze eisen staan in art 2.1 van de wet als volgt omschreven;
Artikel 2.1
De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 293, tweede lid, Wetboek van Strafrecht, houden in dat de arts:
a. de overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt,
b. de overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt,
c. de patiënt heeft voorgelicht over de situatie waarin deze zich bevindt en over diens vooruitzichten,
d. met de patiënt tot de overtuiging is gekomen dat er voor de situatie waarin deze zich bevindt geen redelijke andere oplossing is.
e. ten minste één andere, onafhankelijke arts heeft geraadpleegd, die de patiënt heeft gezien en schriftelijk zijn oordeel heeft gegeven over de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen a tot en met d, en
f. de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding medisch zorgvuldig heeft uitgevoerd.
zie verder:
http://wetten.overheid.nl/BWBR0012410/geldigheidsdatum_15-03-2014
KNMG
De KNMG pleit ervoor dat u tijdig met uw huisarts spreekt over het levenseinde; op de website van de KNMG vindt u hierover een aantal brochures, zowel voor de patiënt als voor artsen en andere professionals.
Rechtsgeldige
Een schriftelijk wilsverklaring, heeft op grond van artikel 7 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek rechtskracht.
Dit artikel luidt als volgt:
1. Voor verrichtingen ter uitvoering van een behandelingsovereenkomst is de toestemming van de patiënt vereist.
3. In het geval waarin een patiënt van zestien jaren of ouder niet in staat kan worden geacht tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake, worden door de hulpverlener en een persoon als bedoeld in de leden 2 of 3 van artikel 465, de kennelijke opvattingen van de patiënt, geuit in schriftelijke vorm toen deze tot bedoelde redelijke waardering nog in staat was en inhoudende een weigering van toestemming als bedoeld in lid 1, opgevolgd. De hulpverlener kan hiervan afwijken indien hij daartoe gegronde redenen aanwezig acht.
Voor uitvoerige informatie zie wetten.overheid
http://wetten.overheid.nl/BWBR0005290/Boek7/Titel7/Afdeling5/Artikel450/geldigheidsdatum_10-03-2014
Ook de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (de WGBO) geeft duidelijk aan dat een patiënt toestemming moet geven voor een behandeling. Bij wilsonbekwaamheid dient een behandelverbod dan ook gevolgd te worden; dit is geen verzoek maar een bindende verklaring.
Op de website van de KNMG is ook te lezen dat het behandelverbod bindend is
LINK
http://knmg.artsennet.nl/Dossiers-9/Columns/Column/Hoezo-behandelverbod-Dat-maak-ik-wel-uit.htm
Wettelijke eisen euthanasie
De Wet toetsing levensbeëindiging (Wtl) omschrijft de zorgvuldigheidseisen waaraan een euthanasieverzoek moet voldoen. Deze eisen staan in art 2.1 van de wet als volgt omschreven;
Artikel 2.1
De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 293, tweede lid, Wetboek van Strafrecht, houden in dat de arts:
a. de overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt,
b. de overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt,
c. de patiënt heeft voorgelicht over de situatie waarin deze zich bevindt en over diens vooruitzichten,
d. met de patiënt tot de overtuiging is gekomen dat er voor de situatie waarin deze zich bevindt geen redelijke andere oplossing is.
e. ten minste één andere, onafhankelijke arts heeft geraadpleegd, die de patiënt heeft gezien en schriftelijk zijn oordeel heeft gegeven over de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen a tot en met d, en
f. de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding medisch zorgvuldig heeft uitgevoerd.
zie verder:
http://wetten.overheid.nl/BWBR0012410/geldigheidsdatum_15-03-2014
WGBO
WGBO, wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Deze wet regelt rechten en plichten van patiënten en hulpverleners; voor uitvoerige informatie zie: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/patientenrecht-en-clientenrecht/rechten-in-de-zorg